Temat: Walka o granice państwa polskiego.
Rozpoczynamy nowy rozdział, tym razem o historii II Rzeczypospolitej, państwa z którym polskie społeczeństwo wiązało wielkie nadzieje. 123 lata zaborów, okresie w którym przyszło zmagać się z rusyfikacją i germanizacją, podzieliło polskie społeczeństwo na trzy części, które teraz należało scalić i zjednoczyć. To scalenie będzie musiało opierać się na mocnych podstawach, aby w chwili zagrożenia suwerenności polskiego państwa, naród polski był gotów obronić byt Niepodległej.
Pierwsza lekcja z tego działu poświęcona jest walce o granice państwa, walce bardzo nierównej. Na przeciwko nielicznej polskiej armii, opierającej się w dużej mierze na Błękitnej Armii gen. Hallera stały zaprawione w walce niemieckie oddziały Reichswery i liczne oddziały sowieckiej Armii Czerwonej.
1. Wprowadzenie - zapiszcie w zeszycie jako notatkę.
Wpływ na kształt polskich granic w 1919 roku miały dwie rzeczy:
- poglądy Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego na kształt granicy wschodniej z Rosją, w której trwała wojna domowa między Białymi(zwolennicy przywrócenia caratu) oraz Czerwonymi (zwolennicy rewolucji bolszewickiej);
- ustalenia konferencji paryskiej w sprawie granic pokonanych Niemiec, na konferencji tej interesy Polski reprezentowali: Roman Dmowski i Ignacy Jan Paderewski.
Poglądy R. Dmowskiego i J. Piłsudskiego, opierały się na różnych założeniach. Dla R. Dmowskiego ważne było inkorporowanie (wcielenie) jak największego terenu ziem litewskich, białoruskich i ukraińskich, na których większość stanowili Polacy. Natomiast Józef Piłsudski chciał uszanować budzącą się świadomość narodu litewskiego i ukraińskiego i w myśl koncepcji "Międzymorza" stworzyć federację państw połączonych sojuszami politycznymi i wojskowymi oraz więziami gospodarczymi.
2. Walki o granicę wschodnią.
Na podstawie tekstu podręcznika (s. 212-215) uzupełnij tekst właściwymi terminami historycznymi. Zdania przepiszcie do zeszytu.
Plan wydarzenia:
I. Walki polsko-............................... we Lwowie (1-22 XI 1918).
II. Oddziały Wojska Polskiego wkraczają do Wilna (kwiecień 19...).
III. Oddziały WP wkraczają do Lwowa (lipiec 19..... ).
IV. Oddziały WP, razem z sojuszniczymi oddziałami ukraińskimi gen. Symona Petlury, docierają i zajmują miasto ................... (7 V 1920).
V. Ofensywa oddziałów bolszewickiej Armii Czerwonej, kierowanych przez Michaiła ........................... . Zmuszenie oddziałów WP do opuszczenia Kijowa, Wilna i Grodna.
VI. Armia Czerwona zmusza polskie oddziały do wycofania się na linię wyznaczoną przez miasta: Lwów, Zamość, Warszawa, Płock.
VII. Krwawa bitwa na przedpolu Warszawy (tzw. cud nad Wisłą)- 13-25 .....................1920.
VIII. Sukces polskiej kontrofensywy znad Wieprza - 16 ............................. 1920.
IX. Zajęcia przez oddziały WP Grodna i Mińska po pokonaniu oddziałów Armii Czerwonej w bitwie nad ........................... (X 1920).
X. Podpisanie pokoju polsko-rosyjskiego w Rydze (...... marca ...........r.)
3. Przebieg walki o granicę zachodnią.
Przeczytajcie fragment tekstu z podręcznika (s. 215-217) a następnie poprawcie zdania w tekście aby były prawdziwe i przepiszcie je do zeszytu. W każdym zdaniu jest jeden błąd.
Powstanie w Wielkopolsce rozpoczęło się 27 stycznia 1919 roku. Polskimi oddziałami dowodził mjr Stanisław Taczak, zastąpiony później przez gen. Józefa Piłsudskiego. Sukcesem powstańców było opanowanie prawie całej Wielkopolski i Śląska.
Mieszkańcy Śląska już 17 sierpnia 1919 roku chwycili za broń. Niestety brak przygotowań do walki doprowadził do klęski niemieckich powstańców. Po raz drugi powstanie na Śląsku wybuchło w nocy z 17/18 sierpnia 1920 roku i trwało do 24 września. Jedynym owocem tego powstania było powołanie radziecko-niemieckiej policji plebiscytowej, która miała nadzorować przebieg plebiscytu na Śląsku. Termin plebiscytu wyznaczono na 20 kwietnia 1921 roku. Przegrany przez Polaków plebiscyt doprowadził do wybuchu III powstania. Trwające od 2 maja do połowy czerwca 1921 roku powstanie wymusiło decyzję Organizacji Ligi Narodów o korzystnym dla Polski podziale Śląska.
Nie tylko na Śląsku był przeprowadzany plebiscyt. Plebiscyt miał miejsce także na Warmii, Mazurach i Powiślu w dniu 11 lipca 1920 i Polska odzyskała te ziemie.
4. Praca z mapą.
Odszukaj na mapie w podręczniku (s. 214) tereny sporne z Litwą i Czechosłowacją.Wypisz do zeszytu te nazwy i dopisz krótką informację kiedy Polska weszła w posiadania tych ziem.
5. Podsumowanie.
Bardzo ważnym wydarzeniem w okresie walk o granice były symboliczne zaślubiny Polski z morzem, przedstawione przez polskiego malarza Wojciecha Kossaka. Zastanówcie się dlaczego było to ważne wydarzenie? Odpowiedzi nie musicie zapisywać w zeszycie.
P.S. Dzisiaj dużo pisaliście więc kolejna lekcja będzie filmowa, ale to na razie niespodzianka.
Pozdrawiam
Kamil Sztelmach
